Во духот на новогодишните и божиќните празници, градот блеска во колоритноста на најразличните настани. Луѓето брзаат за да посетат колку што е можно повеќе продавници, да купат подарок за најблиските и да се подготват за пречекот на новогодишната ноќ. Europe House Скопје ја збогати 2023 година со еден голем и слоевит календар од настани и работилници што ја привлекоа публиката од милионскиот град. Последниот културен настан за 2023 година го одбележавме во Младинскиот културен центар на 14 декември во пријатна атмосфера со автентичен стил и заедно се збогуваме со една успешна година.

Посетителите на МКЦ земаа учество на големата компилациска изложба од преку 460 графички симболи од проектот „Yugo.logo“, дело на графичкиот дизајнер Огнен Ранковиќ. Оваа изложба не беше само визуелен приказ на балканските графички остварувања од полето на лого-уметноста туку и патување низ историјата на Југославија, со фокус на дизајнот и естетиката на времето. Таа југо-носталгија, мошне присутна и карактеристична за денешната публика, го отвори концептот и естетиката на овие симболи што се покажаа дека не се само обични графички елементи туку и потписи на времето, печат на една неминлива историска култура.

Изложбата „Yugo.logo“ е нов автентичен проект на младиот графички дизајнер Огнен Ранковиќ. Тој истакнува: „Симболите што ќе ги видиме се безвременски. Тие не само што ги прикажуваат времињата туку исто така служат и како инспирација за новите генерации“. Претходно, изложбата на „Yugo.logo“ беше поставена во просториите на Europe House Битола, на почетокот на есента, а сега се изложени во галеријата на МКЦ. Публиката имаше можност да ги разгледа и да ги апсорбира пораките што се кријат зад овие графички симболи и да ја промисли целокупната графичка сцена на просториите на Југославија – што вклучува голем број непознати автори, уметничка и креативна интенција и графичка прецизност. Покрај изложбените логоа, имаше и теориски текстуални концептуализации со впечатливи наслови: „Архиви и постдигитална состојба“ (Ирма Пушкаревиќ) и „Архив на сеќавање“ (Сања Ротер), а поставени беа и куси биографии на југословенските архитекти, уметници и дизајнери: Костадин Танчев-Динка (Валандово), Милан Вулпе (Дубровник), Иван Дворшак (Марибор) и Милош Ќириќ (Деспотство – Белград).

Логоата потекнуваат од пионерите на креативната екс-ју индустрија и зад секоја графичка реализација постои трага – името на авторот, компанијата што ја претставува логото и годината на креирање. Посетителите беа сведоци на една безвременска изложба, чија богата историја и дизајнерска еволуција на симболи датираат пред половина век. Настанот е најавен, пред сѐ, како истражување на графичката сцена во Југославија што ги открива и ги визуализира важните аспекти и придонеси на креативните уметници и дизајнери од тоа време. Затоа и проектот „Yugo.logo“ има цел да ги истражи, да ги дигитализира и да ги архивира овие знаци со цел да послужат како инспирација на новите генерации, истовремено и да им се оддаде почит на пионерите на дизајнот на овие простори.

Едно интересно гледиште за логоата и знаците доаѓа од српскиот ликовен уметник и професор при Универзитетот за ликовни уметности во Белград, Милош Ќириќ, кој во својата книга „Графичка идентификација“ (1981) наведува:

„Графичкиот знак нема оригинал, материјал и големина. Секој е оригинал и се изработуваат од секакви материјали и во секакви големини. Знакот е потпис, па затоа авторот не го потпишува. Конструкцијата на знакот е негова графичност со која се овозможува тираж (умножување, зголемување, смалување). Знакот е збиена приказна, понекогаш и неколку различни приказни, кои се сведуваат на еден краток збор. Зборот се претвора во слика што ја читаме со еден поглед: побрзо ја гледаме и ја запомнуваме отколку што ја разбираме. Знакот е поубавиот дел од приказната. Секој знак е една нова љубов, а за љубовта се сонува и се размислува на јаве, сè се меша и затоа не се знае како настанува знакот. Знакот е лесна мака“.

Концептот и естетиката на овој проект се потпис на едно време, чиј непрекинат развој и наратив се вешто сублимирани во принципот на знакот, односно логото. Знаците се плод создаден од пионерите на креативната индустрија, еден нов модернистички бран на визуелен идентитет. Во таа смисла, изложбата на „Yugo.logo“ не само што ја претстави богатата историја на дизајнот во Југославија туку и нè потсети дека графичките симболи се повеќе од слики – тие се дел од нашето културно наследство, идентитетот и историјата. Нивната непроценлива вредност служи како инспирација за новите генерација на креативци.

Изложбата на „Yugo.logo“ во МКЦ, покрај тоа што ја илустрираше графичката еволуција на дизајнот во Југославија, нѐ потсети и на значењето на графичките симболи како трајни записи на времето што изминува и на локалната креативност. Преку историските, културните и дизајнерските аспекти, публиката беше вовлечена во едно носталгично југо-патување. Логоата имаат повеќеслојна функција. Една од нив е да претставуваат историски доказ на времето и просторот, а преку оваа изложба тие се физички пример за важноста на дизајнот во обликувањето на идентитетот и културното наследство на регионот.

Доротеа Огненовска