Culture Matters Series Archives - Page 3 of 13

Работете на себе и патот до успехот ќе биде ваш! Сибел Бајрам, наставничка по англиски, магистер по менаџмент на човечки ресурси

Posted on October 7, 2022 by euhouse

Сибел Бајрам е успешна, инспиративна 27-годишна жена од Скопје. Таа е магистер по менаџмент на човечки ресурси, претседателка на Здружението на Ромки „Лачо Диве“ и наставничка по англиски јазик во основното училиште „26 Јули“ во скопската населба Шуто Оризари.

Како припадничка на ромската етничка заедница, сиот живот се соочувала со препреки и дискриминација додека се градела во успешна млада личност, професионалец и борец за правата на Ромките. Вели дека за сè требало да вложи три-четири пати повеќе – учење, труд, посветеност, мотивација, решителност за да биде на некое приближно еднакво ниво со останатите. Сибел Бајрам е успешна, инспиративна 27-годишна жена од Скопје. Таа е магистер по менаџмент на човечки ресурси, претседателка на Здружението на Ромки „Лачо Диве“ и наставничка по англиски јазик во основното училиште „26 Јули“ во Шуто Оризари. Кога би требало да избере која европска младинска цел најдобро би ја опишала, Сибел без размислување одговара – еднакви можности за жените и девојките од малцинствата. Таа е дел од проектот Future for Europe.

Како Ромка во животот се соочувала со секакви препреки и проблеми.

– „Се чудеа како може толку млада Ромка да биде толку успешна и образована, како некоја на 26-27 години сè уште не е во брак, иако сега веќе неколку месеци сум омажена.“ – вели Сибел низ насмевка.

И нејзините сограѓани Роми и претставници на другите заедници се чуделе како нејзините родители толку многу вложувале во своите две ќерки да се образоваат, да дипломираат, Сибел да магистрира и да основа организација.

– Се чудеа како мојот, за жал, сега покоен татко, кој беше херој и заедно со мајка ми моја мотивација и поддршка за сè во животот, вложуваат во девојчиња, а тие нели биле за „туѓа куќа“.

Меѓутоа, јас сум пресреќна што растев во семејство со поинакви сфаќања, семејство каде жената, девојката се вреднува многу, се почитува, се сака и ѝ се дава висока поставеност во семејството. Нашите родители вложија сè за бидеме успешни, конкурентни, примерни и дами за почит во нашето општество. Јас вечно ќе им бидам благодарна и горда што израснале такви прекрасни личности! – вели Сибел.

Таа верува и многу сака девојките и жените од малцинските заедници, како што е нејзината, ромска заедница, да имаат повеќе права, пристап до најосновните услуги и потреби, да бидат еднакво третирани во општеството, да се цени нивниот труд, образование и експертиза и како такви со нивната конкурентност и струлност да бидат консултирани во процесите на носење политики кои директно ги засегаат нив, меѓутоа и останатите девојки и жени. Да не бидат дискриминирани во здравството, образованието, вработувањето и слично. Сибел длабоко верува дека е време секоја единка да се третира еднаква со останатите, со респект, разбирање и толеранција.

– Ако сакаме некаков еквилибриум, мораме сите да се трудиме, да се почитуваме и да си помагаме. Само така ќе успееме да креираме вистински инклузивни општества, а не само „инклузивни општества“ на парче хартија. Верувам во изреката „Кога се сака сè е возможно и сè може да се постигне!“ – категорична е Сибел.

Таа е среќна што може да работи со деца. Презадоволна е со својата работна позиција – веќе пет години предава англиски јазик на основците во Шуто Оризари. Сибел вели дека предизвикот е голем да се работи со мали деца и со тинејџери. Но, нејзината решителност, посветеност, позадинска експертиза ѝ даваат поттик, мотив секој ден сè повеќе и повеќе да ја сака својата професија. Таа се труди нејзините часови да бидат поразлични и секогаш кога има можност за дискусии тие да се искористат разумно, да се вклучуваат учениците и да разговараат за своите проблеми, потреби и желби поврзани со конкретната тема што се обработува.

– Така развиваме критичко размислување, меѓутоа и блискост, доверба и децата повеќе го сакаат предметот што треба да го изучуваат 9 години. Децата секогаш ме пречекуваат со насмевки и прегратки и секогаш со нетрпение ги очекуваат часовите по анлиски јазик, бидејќи секој час се случува нешто ново што е важно, меѓутоа и интересно и корисно за нив. – објаснува Сибел.

Таа е изненадена и почестена што нејзините успеси, ангажмани и посветеност во работата со заедницата, со децата и како активистка, некој ја препознал и ја поканил да биде дел од проектот Future of Europe каде се вклучени успешни млади луѓе. Сибел е благодарна на Europe House Скопје за нивната инклузивност и оддавање почит на сите млади кои на различни начини се успешни во своите дејности и занимања и се надева на идни, успешни соработки.

Периодов нејзината организација е фокусирана на запишување на нивни активистки во средните училишта и им помагаат на матурантките при избор на соодветен факултет и пополнување на сите потребни документи. Од септември со полна пареа продолжуваат со нови активности и многу патувања низ градовите во нашата земја каде што имаат активистки.

– Ќе работиме на кревање на свеста, помош, мотивација и поддршка за она за што ќе утврдиме дека им е потребно. Тука сме за нив, така било до сега, така и ќе продолжиме понатаму. Секоја една е вредна за почит! – вели Сибел.

За неа огромно задоволството е да се работи со девојки и жени од различни возрасни групи. Честопати е многу емотивно, меѓутоа и предизвикот е голем.

– А јас сум личност која не се откажува. Сакам да помагам и да ги мотивирам да бидат успешни, економски независни, горди, конкурентни млади девојки. Ако работат на себе, патот до успехот сигурно ќе биде нивен!

Тошо Филиповски: Работам за да имаме критичка младина

Posted on October 6, 2022 by euhouse

Разговара: Наташа Атанасова

Сите што го знаат Тошо Филиповски, знаат со каква љубов, страст и упорност го работи тоа што го сака. А тоа што сака е – сè што е поврзано со македонската рокенрол музика. Интервјуво со Тошо го договаравме уште за време на Саемот на книгата на почетокот на мај, ама нè фати летната раздвиженост и дури сега успеавме да го направиме. Поводот, секако, беше и остана неговата одлична монографија „Мизар – откровенија 1981-2021“.

Морам да кажам дека многу ми е мило што монографијата за „Мизар“ веќе е распродадена, затоа што станува збор за значајно издание и за нашата музика и за нашата култура. Колку си задоволен од приемот на книгата кај публиката?

Книгата е речиси распродадена, иако имам уште неколку примероци кои ќе ги зачувам за пријатели за кои знам дека не земале, а веројатно ќе сакаат. И не се продаде така лесно, и покрај тоа што станува збор за мал тираж од 400 примероци, во кој ги печатев последните две книги, „Мизар“ и „Македонски рок времеплов“. „Македонска дискографија – винили (1958-2019)“ беше во 800, а од „Македонската рок енциклопедија (1963-2018)“ направив 2.000 примероци, кои сè уште се продаваат.

Чувството секако дека е убаво. Бидејќи одам на принцип на преднарачка, однапред можеш да видиш колку „фанови“ имаш, да го почувствуваш пулсот на публиката. И јас сум задоволен од тој момент, затоа што половина од тиражот оди на преднарачки и на некој начин уште од старт можеш да покриеш одреден квантум на финансии за печатењето. Сето тоа што се продава подоцна ми е хало-ефект на тие првични моменти, односно постепено дознаваат и други луѓе и сакаат да имаат примерок.

Човек кога ќе земе само да ја листа книгата, се зачудува од изобилството на фотографии, исечоци од весници, плакати итн. од просторите на цела Југославија, од четири децении. Кога си почнал да ги собираш и најмалите работи за „Мизар“, насетуваше ли дека денес ќе го направиш ова?

Собирам од раните детски денови, ама тогаш тоа беше фасцинација или страст кон музиката и неможност да бидеш директен учесник на таа сцена. Јас сум роден и одраснат во Кочани, што е 120 километри одовде, од Скопје, што и тогаш и сега е центарот на културните и музичките збиднувања. И како дете од провинција, она што максимум можеш да го правиш е да ги следиш списанијата кои тогаш ги имаше во поголем број, па си сечеш дома слики и си правиш албумчиња, собираш информации и знаеш на што си посветен.

Иако тогаш собирањето не беше со таква намера, годините си одеа и кога дојдов во Скопје кон крајот на 80-те, како клинец кој сака да биде дел од таа приказна, веднаш се вклучив во сцената како новинар. Е, тогаш веќе секоја информација ми се наоѓаше за телевизиските и радиоемисиите што ги правев.

И некаде при крајот на 90-те, кога Перо Јањатовиќ дојде за промоцијата на неговата „Екс ЈУ рок-енциклопедија“ во Скопје, на која имав среќа да му бидам модератор, му кажав: „Сето ова е супер, но ти недостасуваат македонски бендови. Ама си ми инспирација и еден убав ден, здравје, ќе направиме македонска рок енциклопедија за да ти покажам и тебе, и на македонската, и на југословенската јавност дека македонската сцена не се само два-три бенда, туку дека е многу поголема“. И оттогаш почнав интензивно да собирам материјали, веќе со јасна цел дека еден ден ќе завршат во енциклопедија. Дваесет години беа потребни за да созреат условите и во 2018 да ја направам „Македонската рок енциклопедија“. Имам поминато извонредно многу време во собирање материјали, и тие материјали постојано ги конципирам во одредени идеи за некои наредни книги, а и за да ги надополнувам недостатоците. Нормално, имам некомплетни и непроверени информации за одредени бендови, ама посветувајќи се на одредени теми за овие четири книги полека го подзатворам тој мозаик наречен македонска рокенрол сцена. Сепак, уште многу камчиња ми требаат и ги барам во меѓувреме.

За „Мизар“, конкретно, колку време ти требаше да ги надополнуваш камчињата од нивната приказна?

Па не многу. Приказната за „Мизар“ ја знам ако не од самите почетоци, тогаш од нивното второ откровение во `86 година, кога почнаа да стануваат тоа што се. Но знаев и дека имам многу „дупки“, а сакав да ги забележам сите нивни концерти, сите снимки што ги направиле и на проби, песните што ги свиреле на концерти, сите можни луѓе, а тоа се повеќе од 50, кои поминале низ „Мизар“…

Сакав сето тоа до најмала ситница да биде заокружено и да најдам колку што е можно повеќе фотографии, знаејќи дека самите членови на бендот или неговото јадро, не се многу „марливи“ за да ги собираат и чуваат. Така што, во старт ја тргнав приказнава со собирање информации од југословенските простори, со контактирање луѓе за кои знаев или претпоставував дека биле во некаков контакт со „Мизар“ низ годините, како фанови, новинари, промотери, фотографи и дека е можно да имаат сочувано материјали по приватни фиоки. Ми беа потребни неколку месеци за да ги убедам луѓето да копаат по своите архиви и на крај резултатот се тие стотина фотографии, исечоци од списанија, плакати… кои никогаш досега не биле објавени. Сите дупки ги пополнив со информации, така што 95% сум сигурен дека монографијата на „Мизар“ е релевантна.

Какви беа реакциите од сите „Мизаровци“ кога ја видоа книгата?

Сите знаеја дека работам на тоа, затоа што на секого му се обратив за материјали и информации. Ама целосно ја видоа книгата дури на промоцијата. И мислам дека сите од нив беа задоволни, т.е. оние коишто дојдоа, затоа што некои се починати, некои во странство, некои од приватни причини не можеа да присуствуваат, но барем половината беа таму. И не гледам причина зошто да не бидат задоволни. Самата монографија, во принцип, е споменик за нечиј придонес во културата на едно општество, така што приказната за „Мизар“ и според мене, и според многумина пријатели е одличен споменик за едно време коешто за жал веќе не го живееме, ама оставило сериозна трага во формирањето на глобалната слика за македонската култура и македонскиот идентитет.

Во книгата објаснуваш дека 80-те, првата деценија на „Мизар“, се „години кои навестуваа промени во општеството, некое ново и креативно будење на прогресивната младина“. И, да, се јакне националната свест, Македонија станува самостојна, но тој силен спој на светските текови со исконски македонското оттогаш нема да го видиме пак на сличен начин во музиката. Зошто е тоа така?

Да, и особено оној поджанр на рокот, готик рок, дарк музика, што „Мизар“ во тоа време почнуваат да го воздигнуваат на овие простори, тоа ги прави уникатен бенд и на просторите на некогашна Југославија. Иако малку задоцнија во однос на светските текови, тие го фатија моментот на експанзија на тој готик и дарк звук во светот, кога беа актуелни „The Sisters of Mercy“, „The Mission“, „Bauhaus“. „Мизар“ се автентичен одговор на светскиот dark movement, а притоа не се копија. Она што го антиципираше во прашањето – тие се доволно автохтони за домашното поднебје, што ги направи интересни, компаративни и конкурентни на светскиот пазар. Друга е приказната зошто не успеаја на тој светски пазар – такви беа условите и вината не е најмногу кај нив, иако и кај нив е нормално, меѓутоа се тотално споредливи со кој било светски бенд во тоа време.

Такви се и реакциите на луѓето од страна, бендови, новинари, промотери кои успеале да ги видат ние тие неколку години – дека имаме светски производ. Toa што во основата го имаат православниот момент со византиското пеење, кој е доста автентичен, па баратањето со темите од минатото, од историјата, па фолклорниот момент – сето тоа во светски рамки му дава една поинаква, побогата слика на глобалниот дарк готик звук.

Ги прошируваат можностите на жанрот.

Ние сакаме така да гледаме, а веројатно и така е. Експертите што го проучуваат тој жанр во светски рамки велат дека подоцна имало такви обиди за имплементирање на локалното, на етно моментот во генералните постулати на дарк готик музиката, меѓутоа дека тоа не функционирало толку. Па, се испоставува дека православието и византискиот момент ја даваат таа длабочина, продуховеност, која не е постигната ни на просторите на Југославија со обидите да се направи сличен готик-производ со католичката традиција. Да не биде дека сум субјективен, и многу колеги новинари од некогашните југословенски простори велат дека само кај нашите „Мизар“ и „Падот на Византија“, па и кај „Тело-наука совршена“ и „Клеопатра“, тој момент совршено функционира.

Во една изјава велиш дека луѓето што се занимавале со рок музика никогаш не те разочарале, дека се сè тоа добри луѓе. Рокот ги прави луѓето добри или добрите луѓе го прават рокот?

Таа изјава јас поинаку ја толкувам. Во суштина, ме разочарале и тоа како, особено луѓе кои потекнале од тоа рокенрол милје па заглавиле во политиката. Занимавањето со критичка култура во пубертетските денови, а рокенролот е тоа: критика на живеењето и тоа без табуа, космополитизам, согледување на нештата онакви какви што се реално и, пред сè, бунтовност којашто сметаме дека на секој млад човек треба да му е тука – сето тоа треба да те направи подобар човек. Да не зборувам за ред и дисциплина… Иако рокенролот генерално е бунт, во општества каде што сè е импровизација, за да имаш рокенрол бенд и да создаваш музика, мора да имаш ред кога се прават пробите, снимањата и да бидеш самодисциплиниран.

Со голем број луѓе со коишто сум разговарал сега, кои го живееле тој живот во 70-те, 80-те, па и 90-те, а кои денес имаат свои бизниси, работат на факултети и се општествено-одговорни луѓе, кажуваат дека тоа многу им помогнало подоцна за развивање на кариерата и дека ги направило подобри луѓе. Поинаку гледаат на нештата од денешна возрасна перспектива, подобро прават проценки, немаат табуа, стереотипи… А таа бунтовна енергија сметам дека секој млад човек треба да ја поседува. Ако сакаш подоцна да станеш личност со квалитети, мораш да го имаш тој критички однос, тоа критичко размислување. Не можеш да ги прифаќаш работите така како што ти се медиумски дадени без да имаш свој сопствен став кон тие нешта. Токму на тоа мислев кога ги поврзував рокерството и добрината. И оние што се во политиката, доколку би ги применувале тие постулати од нивниот рокенрол живот кој како млади го живееле, тогаш не би забранувале, би се потрудиле да овозможат слобода на говорот, слобода на медиуми, пристап на младите бунтовни деца до соодветна прогресивна содржина, ангажираност кон јавниот сервис и јавните медиуми за тие да продолжат да продуцираат не медиокритети, туку идни генерации со свест, со став кон нештата.

Каква е поврзаноста на музичката култура и културата во едно општество – каква била порано, а каква е сега кај нас?

Ова е, малтене, прашање за есеј. Ќе одговорам низ призма на мојот начин на живеење во 80-те и особено 90-те, кога интензивно ги живеев и учествував во создавањето на културниот музички живот во Скопје, особено во она што се нарекува андерграунд алтернативна сцена. Целата таа културна сфера, а со неа и музичката, која даваше некаква критика, влијаеше на подобар, подинамичен општествен живот во Македонија.

Сега го немаме тој медиумски простор на изразување и сè е сведено на некоординирани културни акции во коишто нема многу ангажираност, a и оној мал процент на ангажираност во тие културни изблици просто е намерно незабележан. Немаме специјализирани списанија, имаме дневни весници во кои културата е рубрика за да се учат новинари кои подоцна би биле политички новинари, со извинение кон оние малку што останаа и коишто со сето срце се грижат за следење на културниот живот, притоа давајќи некоја ангажирност или искажувајќи критичка мисла кон она што се прави на еден пософистициран начин, а не на бруталниот политички начин, кој се сведува на препукувања меѓу партиите и не е реална критичка опсервација на начинот на живеење. Културата го дава тоа префинето, софистицирано и убаво и оние што сакаат можат да ја сфатат поентата и да се потрудат да ги сменат нештата.

Затоа, сметам дека 90-тите беа подобри. Го имавме тој почетен ентузијазам, адреналинот и енергијата кај тие што ја создаваа културата и кај оние кои пишуваа за тој културен живот или го промовираа. И медиумите кои тогаш ја почнуваа својата приказна несвесно дозволија пробив на урбаниот културен момент во своите програми, за бргу потоа да сфатат дека е подобро тие работи да се остават на страна и да се занимаваат со политичко профитерство, комерцијализирање и не знам да го кажам финиот па ќе го кажам грубиот збор – со отапување на народот колку што е можно повеќе. Ќути си, трај си, прај си и не дигај галама – тоа станавме.

Можат ли „Мизар“ на денешните млади луѓе да им бидат тоа што ти биле тебе и на луѓето од твојата генерација, да го имаат истото влијание?

Не би сакал да бидам нешто критичен, меѓутоа зависи од периодот што ќе го слушнат. „Мизар“ низ тие четири децении минаа низ многу фази, иако генерално во основата го имаат тој дарк готик звук. Периодот што мене ми значел најмногу е оној со мистичноста, тајновитоста и длабочината од 80-те и 90-те години. 2000-те со Горан Трајковски и подоцна со повторното враќање на Горан Таневски се веќе нешто сосема друго. И денешниот состав се надевам дека ќе си има свој придонес. Сакам да верувам дека е така и сакам да го забележам тоа на терен. „Мизар“ за жал многу ретко настапуваат и во оваа постава и не знам колку од публиката којашто ќе дојде и ќе се пронајде во тие песни, бидејќи сега е друг изведувач. Не сум многу сигурен дека можат да направат такви „пореметувања“ какви што мене ми направиле во мозокот. Сега такви се околностите – прво, младите нема каде да ги слушнат, ќе мора од родителите да бараат цеде…

Ама ги имаат „Јутуб“, „Спотифај“. На интернет има сè, па кога ќе се навлечеш на некој бенд, можеш да потонеш во тоа море од информации и тоа целосно да те обземе.

Е, јас не можам ни да замислам како би можело со гледање на „Јутуб“ да се предизвика револуција во главата. Дополнително, кој ќе те насочи таму? Иако за мене магијата биле телевизијата, грамофонот, касетофоните, би ја прифатил интернетот со „Јутјуб“ и „Спотифај“, ама мораме да имаме насоки. Затоа цело време инсистирам дека јавниот сервис мора да ги отвори своите врати за емисија што ќе ги сублимира нештата што се случуваат во државата. Јас зборувам за музиката и за рокенролот, а тоа би требало да е општо за културата и таа емисија на младите генерации да им ги дава насоките. А потоа, кога ја имаш основната информација, лесно е со интернетот.

Направи голема турнеја низ Македонија со монографијата за „Мизар“. Имаше ли можност да разговараш со млади луѓе низ другите градови?

Јас не сум задоволен од турнејата. Многу повеќе патував со „Рок енциклопедијата“, а со другите две книги фати короната и немав многу можности. Со „Енциклопедијата“ отидов до Белград, а сега со „Мизар“ до Загреб и Риека. Но, сакам приказната за рокенролот да стигне со секое, и најмало место во Македонија. Затоа, сега кога одев да ја промовирам „Мизар“, ги носев и сите други книги. Моите промоции се и некој вид трибини за ситуацијата во македонскиот рокенрол. Разговараме за тоа како можеме да ја подобриме ситуацијата и како да не биде сè централизирано. Ако јас и многу други луѓе сме морале да доаѓаме во Скопје за да ги консумираме убавините на културата и на музиката, можеме да се потрудиме барем во некои идни времиња да ја дисперзираме таа културна понуда и во внатрешност за да не се чувствуваат хендикепирани младите што растат таму и кои верувам дека имаат силен потенцијал културно да се изразуваат и сакаат да бидат поинакви личности, со поинакви видувања и сакаат оваа држава да ја направат подобра.

Сметам дека е недозволиво за градски средини, кои имаат културна инфраструктура – објекти и институции, да произведуваат и да нудат толку мала и толку слаба програма. Еден-два настана месечно во град со 30 или 50 илјади жители се множи со нула, еднакво е на статистичка грешка, а не на организирана културна понуда финансирана од државата. Затоа нашите сограѓани нема каде да излезат, па сè се сведува на „рекла-казала“ седење по кафулиња, кафеани и озборувања. Ниедна градска средина не заслужува таков начин на живот!

Институционално добиваш минимална, речиси никаква поддршка за твоите книги. Но затоа имаш огромна поддршка од луѓето околу тебе што неизмерно го ценат тоа што го правиш. Не велам дека треба да бидеме рамнодушни на рамнодушноста на институциите, но мило ми е што пријателите се тука секогаш да најдат начин квалитетот да види бел ден. Како го доживуваш ти ова?

Кај мене битката е точно во таа насока. Од почетокот, за да стигнам до „Енциклопедијата“, 5-6 години работев на барање средства за истражување и за објавување. Со години упорно бев одбиван, за во 2018 година да добијам финансиска поддршка од Министерството за култура. Кога ја завршив книгата, мислев дека мојата работа е препознаена и дека постојано ќе бидам поддржуван за да продуцирам барем по една книга годишно. Арно ама, секоја година одново ги имам истите породилни болки. Или енормно ќе го скратат буџетот и ќе добијам средства колку за една збирка поезија или, како лани, нема да добијам никакви средства.

Од друга страна, пак, да, објавувањето на „Енциклопедијата“ ми ја зголеми довербата кај пријателите, кај луѓето кои ги споменав на почетокот на муабетот: доктори, директори, професори на факултети, сериозни луѓе со свои професии, за кои сметам дека занимавањето со рокенрол ги направило квалитетни луѓе. Тие не заборавиле на рокенрол приказната и ми ја даваат нивната поддршка.

Ама, иако за секоја нова книга и моралната и финансиската поддршка од нивна страна се сè поголеми, јас сè уште сметам дека зад вакви дела мора, ама мора да стои Министерството за култура, односно печатот на мојата држава. Овие книги не се белетристика и не ги правам за да заработувам. Овие книги се траен влог за културниот идентитет на оваа држава, за генерациите што ќе доаѓаат, тие се белег на едно време и белег на 5-6 децении континуирано создавање на рок-музика во Македонија. И инает сум. Иако ме одбија од Министерството, сега повторно ќе конкурирам и повторно инсистирам на нивната поддршка на оваа приказна. Сите нови министри и министерки мора да сфатат дека самите се минливи и дека треба да им биде гордост ако стават едно камче во мозаикот на културата и на тој начин да бидат запаметени, а не да извадат три камчиња и уште малку да ја осакатат и онака растурената слика на македонската култура. Нека се да ги средат институциите да си ја работат работата, да продуцираат квалитетни настани и нека не нè приморуваат секоја година да се молиме за трошка од буџетот кој сите го полниме.

Хроничарот и борецот во тебе очигледно не спијат 😊. Што да очекуваме од тебе во иднина?

Мене многу работи во однос на рокенролот ме интересираат, не е само пишувањето. Во последниве години се занимавам со издаваштво на винили, со цел аудиодокументирање на македонската музичка рокенрол историја. Имам издадено 7 винили, од кои голем дел се компилации од снимки од различни бендови кои никогаш не се нашле на носач на звук. Тука е Macedonian dark wave 1985-1989, со снимки од 9 македонски готик бендови, па компилацијата Колку гласно морам да викнам за да ме чујат, со актуелно ангажирани бендови кои имаат нешто гласно да кажат.

И, и понатаму собирам сè што е поврзано со македонската музика: флаери од концерти, плакати, маички, снимки, сè што се може… Сето тоа е за да ми користи во процесот на истражување за некои следни книги, меѓу кои е и биографијата на Горан Трајковски, на која работам во моментов, но и за во блиска иднина да ја реализирам мојата поголема идеја – музеј, архив или центар за истражување и дигитализација на македонската рокенрол музика. Тоа е нешто на што сериозно работам и сметам дека оваа држава треба да има таква институција, онака како што ја има Кинотека или Институтот за фолклор.

Догодина се заокружуваат шест децении од почетокот на рокенролот во Македонија и тоа огромно аудиобогатство мора да биде институционално згрижено. Засега е згрижено само она што е официјално објавено, ама тоа е само 0,1% од вкупното аудиобогатство што е реализирано во Македонија. Сите артефакти, постери, официјални изданија, облеки, гардероби, гитари… од сето тоа сакам да направам музеј што секој турист што доаѓа во земјава ќе може да го посети. Во моментов мојата куќа во Кочани веќе е мал музеј со сите мои работи што сум ги собирал низ годиниве. И затоа сакам тој музеј да биде во Кочани, каде што ќе се чува соодветно сè што е хартиено и нема да стравуваме дека ќе се уништи и дека за век и веков нема да имаме примерок од нештата.

Фотографии: Наташа Атанасова

Висар Мехмед, музичар, диџеј, графички дизајнер: Никогаш не дозволувајте да ви ја одземат слободата

Posted on October 2, 2022 by euhouse

Висар отсекогаш знаел дека сака да се занимава со креатива работа. Тој е дел од проектот Future of Europe кој беше изложен во East Gate Mall

Тој е музичар, диџеј, графички дизајнер. Вели: „Никогаш не дозволувајте да ви ја одземат слободата“! Висар Мехмед својата креативност ја изразува преку повеќе уметнички имиња кои се дел од неговото алтер его. Како диџеј настапува под името Aka Thesuar, како дрег-кралица под името Вера Вендета. На прашањето која младинска европска цел најдобро го опишува, тој вели: ментално здравје и добросостојба. Мехмед е дел од изложбата Future of Europe отворена во East Gate Mall.

Висар отсекогаш знаел дека сака да се занимава со креативна работа. Родителите инсистирале да студира медицина и да стане доктор или да работи професија од која добро ќе заработува. Но, тој сонувал да стане музичар. Како дете замислувал дека свири гитара, но бидејќи е левучар, тешко успевал да го совлада инструментот.

– Бев одлучен да се запишам во средно музичко. Така почнав подобро да се разбирам себе си… односно колку што може млад човек на 15 години да се спознае себеси… – вели Висар.

Дошло време да се запише на факултет. Сметал дека со Факултет за музичка уметност нема многу да постигне, бидејќи не сакал да биде професор по музика, туку да се занимава со други нешта. Решил да студира графички дизајн и за кусо време сфатил дека визуелните работи му лежат, дека е многу креативна личност. Додека студирал почнал да создава авторска музика.

– Беше штета да ги отфрлам тие 4 години поминати во музичко, па почнав да користам мултимедијални програми. Во тоа време бев вљубен, но ми беше скршено срцето. Таа болка почнав да ја преточувам во музика што ја споделував со моите најблиски. Имав преубав фидбек и бев охрабрен да продолжам со музика. И така го направив мојот прв албум – вели Висар.

Во средно научил да свири клавир што многу му помага во создавањето музика. Стилот никогаш не му е статичен – почнал со дарквејв, па експериментирал со трипхоп. Сега се обидува да создава мејнстрим музика. Бидејќи студирал графички дизајн, овие искуства ги искористил за визуелните ефекти што ги прави сам. Вели дека тоа му е полесно, зашто во Скопје е тешко да се соработува со други артисти.

– Сите сме во креативна криза кога се работи за соработка. – вели Висар.

Првиот самостоен настап му бил во 2018 година во Музејот на современата уметност во Скопје. Таму го промовирал првиот првиот албум. Вели дека оваа промоција за него била ослободување, бидејќи до тогаш се плашел да каже како се чувствува.

– Тој настан ми го промени животот, ме охрабри да бидам најквир уметник што можам да бидам. Ме гледаат чудно, како изгледам, пеам, врескам, скокам, сè може да биде дел од мојот перформанс. Немаше многу луѓе, но тие што беа, беа моите најблиски. Мило ми е што мојата фамилија беше таму за да сфати кој сум. Понекогаш зборовите не се доволни, требаше во живо да видат кој сум и што работам. Затоа уметоста е совршен начин на комуницирање. – вели Висар.

Вера Вендета е едно од неговите алтер-ега, а се случило кога имал криза на идентитетот, кога трага по себеси, сè додека не сфатиле дека е квир. Со блиските со кои работел во тоа време сфатиле дека во Скопје нема дрег-култура, па ја формирале првата дрег-куќа и го организирале првото шоу.

– И дотогаш сум настапувал, но ми беше првпат во улога на пренагласена верзија на жена. Уживам кога сум Вера Вендета. Преку нејзиниот лик можам да правам нешта што не можам како Висар или Aka Thesuar. Таа има друга моќ, моќта на другиот пол, тогаш сум друга персона. Мислам дека тоа е многу кул и многу е забавно. Целата дрег-уметност е експлицитна и верувам дека на стрејт луѓе им е многу драматична. Но, верувајте, не правиме ништо невообичаено, станува збор за глумење. Ако актерите работат по скрипта, сценарио, јас сам го измислувам и креирам ликот. – објаснува Висар.

Тој смета дека квир-културата во Скопје постои во некој мал процент, но тоа е разбирливо бидејќи овие луѓе доаѓаат од маргинализирани групи. Сепак, смета дека ако не преземат нешто, би постоеле без никакав причина.

– Затоа почнавме иницијатива за нешто што ќе биде зачеток на квир-култура. Не дека не постоеше, но беше повеќе во делот на активизам, многу статичен и не беше забавен. Постоеше на семинари, на панел дискусии. За мене квир-културата е една од најважните супкултури, зашто можам на свој начин најдобро да се претставам тоа што сум. Не е само Вера Вендета, туку и Aka Thesuar и Висар, сето тоа сум јас. – вели Висар.

„Балерина“: Конвенционална и сентиментална, но безвременска приказна

Posted on September 30, 2022 by euhouse

Да живееш значи да се бориш. Овие зборови отсекогаш биле неисцрплив извор на инспирација во уметноста. Особено во рамките на филмската индустрија се чини дека приказните кои ја обработуваат таа тематика секогаш ќе имаме прилика да ги проследиме на големото платно. Како една од поновите интерпретации се јавува „Балерина“ – детскиот авантуристички анимиран филм со дебитантна проекција во 2016 година. За разлика од Црн лебед (2010), меланхоличен игран филм за патот до успехот во балетскиот свет, „Балерина“ ја претставува посветлата страна на тоа што значи да се биде дел од таа индустрија.

Филмското дејството се случува во деветнаесеттиот век. Фелиси (Ел Фенинг) е сираче од рурална Бретања, која откако знае за себеси има сон да стане професионална балерина. Земајќи ги предвид нејзините услови тоа се чини речиси невозможно, но таа не е сама. Покрај себе го има Виктор (Дејн ДеХан), нејзиниот најдобар другар, со чија помош успева да избега од домот за деца и да замине за Париз. Таа одеднаш се наоѓа во целосно нова и непозната средина, што само по себе и претставува преголема пречка на патот кон остварување на своите сништа.

Појавата на нов лик во приказната, Одет (Карли Реј Џепсен) и поврзаноста која таа ќе ја има со Фелиси, како нејзин идол, заштитник, па дури и тренер го прави „Балерина“ дел од групата клише филмови од типот на „Девојка од милион долари“ или пак „Карате кид“. Како и во останатите филмови од овој суб-жанр од една страна го имаме класичниот „андердог“, а од друга страна нејзиниот ментор со чија помош воспоставува дисциплина и стигнува до поставената цел. Ова го прави филмското дејство лесно предвидливо, лишувајќи ја публиката од чувство на неизвесност за судбината на протагонистот.

Уште една слабост на филмот е анимацијата во моментите на несовпаѓање на движењето на усните со она коешто го слушаме дека се изговора. Интересно е дека во многу од сцените е доста очигледно дека анимираните ликови нецелосно ги изговараат зборовите, што придонесува до неприродноста која ја гледаме на екранот.

3 – Д техниката на анимирање е сепак вешто употребена во танц сцените. Ова е еден од ретките анимирани филмови во кои толку реалистично се претставени танцовите чекори и фигури. Режисерите очигледно сакале да стават посебен акцент на танцувањето, така што за поуверлива реализација на кореографиите стапиле и во соработка со членови на балетскиот ансамбл од Националната опера.

Збогатувањето на актерската екипа со Меди Зиглер (поранешна натпреварувачка танчарка) во улога на Камил, една од антагонистките, му додава нова димензија на филмското дејство. Покрај нејзините актерски вештини кои јасно се истакнуваат иако нема искуство колку своите колеги (Ел Фенининг, Мел Брукс или пак Кејт Мекинон), она со кое таа навистина придонесува кон актерската изведба е нејзината танцова позадина.

И покрај бројните пропусти, вниманието посветено на што е можно пореалистично структурирање на приказната го прави овој анимиран филм вреден да се погледне. „Балерина“ е ода за борците меѓу нас кои не се откажуваат. Ова е филм кој секој треба да го погледне, особено во овој свет каде што се заборава дека до ѕвездите се стига преку трњето.

4/5

Евгенија Арсова

Маја Стојковска, уметница што изработува накит: Кога електронскиот отпад добива втор живот

Posted on September 25, 2022September 25, 2022 by euhouse

Маја веќе десет години активно работи со реупотреба на материјали, а нејзината последна колекција е целосно изработена од електронски отпад. Таа е една од инспративните млади луѓе вклучни во проектот Future of Europe на Europe House Skopje.

„Тоа што е ѓубре за еден човек е богатство за друг.“ Ова е мотото на младата уметница и дизајнерка на накит Маја Стојковска која им дава убавина, всушност втор живот на нештата што завршуваат на отпад. Откако памети, има интерес и љубов кон накитот. Се сеќава на првите обиди да направи ѓерданче со редење мониста или алка со моделирање во глина. Па следувале години и опити со различни материјали и техники. Дел од нив ги совладала самостојно, а дел и како чирак кај еден мајстор во Старата скопска чаршија.

Маја е една од инспративните млади луѓе вклучни во проектот на Europe House Skopje, во чии рамки беше отворена изложба во East Gate Mall. Од младинските европски цели, таа ја одбра „Одржлива зелена Европа“. Свесна дека нашата планета има исцрпни ресурси таа е децидна дека нашата активност мора да ги почитува еколошките граници за да избегнеме последици што може да го загрозат целиот живот на планетата.

Маја веќе десет години активно работи со реупотреба на материјали, а нејзината последна колекција е целосно изработена од електронски отпад.

– Уште при првите буричкања низ скопскиот бувјак, одредени стари, употребувани предмети ми го привлекуваа вниманието заради нивните текстури, форми и бои кои во мојот ум отсликуваа замисли за нов живот, со нова примена во светот. Така, почнав да ги собирам овие напуштени сирачиња од модерните домаќинства и да им давам привремено засолниште, додека не созреат во парчиња накит. – раскажува Маја.

Процесот на изработка е релативно долг и почнува со препознавање на суровини во предмети од „втора рака“, било тоа да се нешта на продажба на пазар, фрлени на улица, одмиени од бран на плажа или од која било причина да завршиле на отпад. Во нејзините очи се формира слика за нивната иднина. Оние за кои има појасна претстава во што би се претвориле, ги собира, ги складира и ги категоризира според боја, големина, форма или текстура. Голем дел од нив е потребно да бидат внимателно расчленети, исчистени и доведени до состојба во која ќе бидат безбедни за работа и користење.

– Од овие предмети произлегува најголемиот дел од материјалите кои повторно ги употребувам, но на неконвенционален начин. Рачно ги оформувам и трансформирам во нови предмети и им доделувам нови улоги во нивното повторно постоење. Така, едно пластично делче од расипани слушалки може да се претвори во беџ или еден алуминиумски ладилник за компјутер може да стане обетка. – објасува Маја.

Од младинските европски цели таа ја одбра „Одржлива зелена Европа“. Маја смета дека неорганскиот тврд отпад содржи елементи токсични за почвата, воздухот и водите, особено кога е неправилно управуван и складиран. Според неа, самото управување со овој тип на отпад придонесува неверојатно висок процент на емисии на зелени гасови во атмосферата, што дополнително и наштетува на животната средина. Според Обединетите нации, секоја личност произведува околу 7,5 кг електронски отпад годишно или околу 57 милиони тони на светско ниво. Од сиот овој отпад само околу 17 отсто е правилно собран, обработен и рециклиран.

– Со брзиот развој на технологијата и краткиот животен век на електронските производи, акумулацијата на електронски отпад е во пораст, но овој вид на отпад сè уште е недоволно актуелизиран како сериозен проблем. Низ мојата работа со електронски отпад како основна суровина за повторна употреба сакам да посочам кон тешкотиите при рециклирање и реупотреба на овој тип на отпад и да предложам начин на кој би можеле да трансформираме нешта кои имаат наследно негативно влијание врз животната средина во нешта кои се убави и корисни. – објаснува Маја.

Таа е децидна дека луѓето мора да се освестат и да сфатат дека нашата планета е конечна, дека нејзините ресурси не се неограничени и дека нашите активности треба да ги почитуваат границите на животната средина за да се избегнат или барем да се ублажат последиците кои би можеле да го загрозат целиот живот на Земјата. Концептот за реупотреба на материјали и циркуларниот пристап во создавањето на накит се само еден мал пример кој содржи огромен потенцијал ако се примени на повисоко ниво, да придонесе кон промена на перцепцијата за огромното влијание што отпадот го има во нашите животи и да поттикне кон одговорно однесување, приспособено кон одржлив развој и заштита на животната средина.

Учеството на изложбата Future of Europe за неа е позитивно искуство. Маја смета дека се потребни повеќе вакви настани каде млади креативни личности ќе може да се изразат на теми кои актуелизираат општествени проблеми, ќе имаат простор и време за размена на идеи и соработки со конкретни акции за подигнување на свеста кај граѓаните и државните институции, како и изнаоѓање соодветен одговор. Во моментот, покрај иницијативата со електронски отпад што во континуитет се надградува, Маја работи на уште две колекции.

– Почнав проект за соработка со уметници, сликари и вајари: користам дел од нивните четки, палети со бои и други алати и материјали што повеќе не ги користат, а истовремено и со керамички плочки што во последните седум години ги собирам од бреговите на Охридското Езеро. – објаснува таа.

Ана Марија Павлова и Бојан Андонов од Штип ја создаваат првата градинка во природа кај нас

Posted on September 18, 2022September 18, 2022 by euhouse

Ана Марија Павлова и Бојан Андонов од Штип се големи вљубеници во природата. Се трудат да ја чуваат, да поминуваат време што е можно повеќе на планина, но и таа љубов да ја пренесат на помладите и на децата. Токму една таква посета на градинка во природа во Литванија ги измотивирало да се обидат да ја направат и првата таква градинка и кај нас. Подоготовките се во тек, а ако биде сè според планот, Штип ќе ја добие првата градинка во природа во септември. Дваесетина деца најмногу би можеле да се примат.

Ана Марија (25) и Бојан (24) се дел од изложбата Future of Europe, што е отворена во East Gate Mall во Скопје, а е дел од поголемиот проект „Европски младински цели“ (European Youth Goals), што го реализира Europe House Скопје.

– Еднонеделното волонтирање во ваква градинка во Литванија беше нашиот прв контакт со овој концепт. Откако увидовме колку едноставно се одвиваат активностите и покрај секојдневните врнежи на дожд, сфативме дека Македонија има далеку подобри временски услови за ваков тип на градинка. – вели Андонов.

Веќе ја имаат прецизирано локацијата, а периодов ги градат и потребните реквизити. Следниот чекор е доопремување на местото и официјално отвoрање, додава Ана Марија.

Таа четири години студирала психологија во Литванија и преку интегрирање во општеството добила можност да волонтира во градинка во природа. Тоа го сторила по дипломирањето во 2020 година, а кога веќе биле примени со Бојан на програмата RISE, одлучиле и двајцата да одат таму и да стекнат искуство.

– Сакавме да набљудуваме секој од своја перспектива, да видиме кои од идеите би можеле да ги примениме кај нас и како. – објаснува Ана Марија.

Од европските младински цели тие ја избраа „Самоодржувачка зелена Европа“ (#10 Sustainable Green Europe)

– Оваа цел нас најдобро нè опишува, бидејќи честопати забораваме дека сме гости на природата и секогаш треба да се стремиме да ја оставиме во подобра состојба, отколку што сме ја нашле. Како млади можеме безрезервно да се дадеме кон градење зелен свет. – вели Ана Марија.

Оваа млада девојка е вклучена во проектите на платформата за ментално здравје ourmind.mk. Таму успева да го искористи стекнатото знаење во областа и постојано да се надградува како професионалец. Таа се води од мотото: „Почни од таму каде што си, сè што имаш е сè што ти треба за да направиш промена.“

Бојан, пак, е во последна година од студиите на Факултетот за природни и технички науки при Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип. Како извидник е фокусиран на подобрување на програмата за деца и млади и нивно вклучување во активностите на општеството, со ставање акцент на природата. Вели, секогаш се водам од максимата „Направи добро дело, предизвикај насмевка.“

Дамјан Давков: Најсреќен бев кога го освоив првиот сребрен медал на ИМО 2021, а имав 13 години

Posted on September 11, 2022September 9, 2022 by euhouse

На прашањето што претставува математиката за него и што најмногу го фасцинира, младиот генијалец вели: „Едноставно, се чувствувам убаво кога решавам математички проблеми“.

Има само 14 години, а на последната Интернационална математичка олимпијада во Осло, Дамјан Давков од Штип се натпреваруваше и со ученици со полни 19 години. Ова чудо од дете и кога беше VII одделение на државните натпревари победуваше ученици од втора година средно. Дамјан е најмладиот олимписки медалист по математика во Европа.

Тој беше еден од 12-те млади вклучени во изложбата „Future of Europe“, што Europe House Скопје ја организира во East Gate Mall. Секој учесник избира по една или две европски младински цели, според кои се води во своите постапки и во остварувањето на своите цели. Дамјан го избра квалитетното образование, зашто како што вели „тоа е многу важно“.

На прашањето што претставува математиката за него и што најмногу го фасцинира, тој вели:

– Не можам да одговорам на ова прашање. Едноставно, се чувствувам убаво кога решавам математички проблеми.

Дамјан во последната учебна година го заврши основното образование во штипското училиште „Ванчо Прќе“. Одлучи да го продолжи средното образование во Математичко-информатичката гимназија во Скопје каде во септември ќе биде прва година.

Дамјан не е голем муабетџија. Најдобро се изразува преку бројките, а сака кратки и прецизни одговори.

– Размислувам различно од другите и сè е во логиката и во начинот на размислување. – смета Давков.

Се радува на сите свои успеси, но еден натпревар посебно ќе го памети.

– Најсреќен бев кога го освоив првиот сребрен медал на минатогодишната Интернационална математичка олимпијада ИМО 2021, бидејќи по 11 години Македонија доби сребро, а јас имав 13 години. – вели Дамјан и додава дека е среќен кога често успева да ги победи и поголемите ученици од него.

Тој го повтори ланскиот успех и годинава на ИМО, што се одржа во Осло, Норвешка. Си поминал убаво и немал трема во врска со својот пласман.

Нема некој посебен сон што би сакал да му се оствари. Во своето слободно време сака да чита и книги, а нема еден конкретен жанр на кој му се посветува.

Вљора Речица, истражувачка: Родова еднаквост за сите!

Posted on September 4, 2022September 4, 2022 by euhouse

Како жена, на еден или на друг начин сум се соочила со слични предизвици и посакувам иднината за младите девојки да биде поинаква. Лично сум добила многу од менторство и од поддршката од различни жени во текот на мојата кариера и сакам истото да го направам за други девојки и жени, вели младата, инспиративна Вљора.

Родовата еднаквост е нешто што работи со најголем елан. Ако треба да се опише себеси со еден збор, без размислување вели – неуморна. Вљора Речица е млада истражувачка, активистка, се бори за правата на жените и еднаквост за сите во општеството. Таа е една од основачките на Женската менторска мрежа „Стела“, активна е во иницијативата #споделиавторка, раководителка на еден центрите во рамките на Институтот за демократија. Вљора е дел од проектот Future of Europe претставен во „Ист Гејт Мол“ во Скопје, што го организира Europe House Скопје.

– Искрено, мило ми е што можев да ја пренесам мојата порака на толку видливо место и тоа беше можно само преку проектот Future of Europe – објаснува Вљора.

Преку работата со мрежата „Стела“, таа најмногу се фокусира на подобрување на пристапот до високо образование и економско зајакнување за жени и девојки. Заедно со колешките од „Стела“ ги поврзуваат жените и работат на креирање мрежи на солидарност, знаење и искуство.

– Низ различните проекти и активности, организацијата цели да придонесе кон дискусија на државно ниво за општествените и структурни пречки со кои мораме колективно да се соочиме за да ги поддржиме жените и девојките во нивното идно себеостварување. Нашиот тим цврсто верува во важноста на поддршката и заедништвото при развивањето на нашите потенцијали и во концептот на женска солидарност преку менторство – вели Вљора.

Таа ја објаснува иницијативата #соделиавторка која почнала со порака на инстаграм, се префрлила на групна мејл порака, па почнале да се собираат предлог-книги во еден голем драјв кој треба да прерасне во веб-страница. Вљора објаснува дека #споделиавторка се бори за промени во реалноста преку доближување на женското творештво и феминистичка литература до жени и девојки низ целата држава. Пристапот до информации, до литература чија цел е да ги покаже сите страни од живеењето, особено низ феминистичка призма, со авторки што ги инспирираат се само еден аспект на иницијативата.

– Почнавме во 2020 година со собирање и градење дигитална феминистичка библиотека, низ колаборативен процес. Првиот пакет од 30 книги го однесовме во март 2021 во јавната библиотека во Битола. Оттогаш бевме во Струга, Делчево, Пирок, Тетово, Кичево, ромската организација „Лачо Диве“, три училишни библиотеки во Чаир и останати места. Досега имаме донирано над 1.000 книги, на македноски, албански, босански, ромски и на англиски јазик. Целиот процес на истражување, поврзување нѐ научи на нови форми на солидарност – објаснува Вљора.

Последната донација за #споделиавторка дошла од Лондон, па на одделот за родови студии се собрале педесетина нови книги спремни за следната дестинација. Тие се благодарни на цела толпа луѓе што вложиле време, труд и трпение за полека да почне да се гради читачка култура на женско творештво и феминистичка теорија.

– Идејата која Сара Миленковска, моја другарка и ко-основачка на „Стела“ ја започна со моја поддршка, е сопственост на секој што учествувал и ни помогнал да придонесеме до зголемување на феминистичка литература во јавните библиотеки низ Македонија – децидна е Вљора.

Од европските младински цели, таа ја избра еднаквоста на сите родови. Според Вљора, економското и општествено зајакнување на жените и девојчињата останува важен предизвик низ целиот свет. И нашата земја се соочува со предизвици во постигнувањето на родова еднаквост. Пристапот до високо образование и квалитетни работни места е особено голем предизвик за девојките и жените во земјата, кој е уште понагласен помеѓу жените и девојките во руралните средини и/или оние кои припаѓаат на малцинските заедници. Вљора го цитира Државниот завод за статистика чии бројки покажуваат дека голем дел од жените не се активни во пазарот на трудот, што очекувано значи дека голем број на жени се финансиски зависни од партнерите и нивните семејства. Дополнително, само 28 отсто од жените во земјава поседуваат имот, што уште толку придонесува кон влошување на состојбата на жените во нашето општество. Ова се само неколку од проблемите со кои се соочуваат жените во секојдневниот живот, а списокот на предизвици е многу подолог.

– Како жена, на еден или на друг начин сум се соочила со слични предизвици и посакувам иднината за младите девојки да биде поинаква. Токму поради тоа се вклучив во „Стела“ како ко-основчка. Лично сум добила многу од менторство и од поддршката од различни жени во текот на мојата кариера и сакам истото да го направам за други девојки и жени. „Стела“ ми ја даде таа можност – вели Вљора.

Таа во моментот работи како истражувачка и раководителка на еден центрите во рамки на Институтот за демократија (ИДСЦС). Нејзиниот истражувачки фокус е на процесите на демократизавија, популизам, изборни реформи итн.

– Во последно време исто така активно работам за промовирање на жени во политика и поактивно вклучување на жените на лидерски позиции – завршува Вљора.

Павел Милановски: Секогаш треба да сме искрени и слободно да кажеме што мислиме

Posted on August 28, 2022August 28, 2022 by euhouse

Заедно со уште 11-мина млади, Павел е дел од изложбата Future of Europe, што е поставена во East Gate Mall во Скопје, како дел од поголемиот проект „Европски младински цели“

Павел Милановски е млад ликовен уметник и минатата година ја освои првата награда на глобалниот натпревар на Организацијата за храна и земјоделство на Обединетите нации (ФАО) за постер кој им оддава чест на земјоделците како херои на храната, во голема конкуренција. „Да се почитува храната значи да се почитуваат производителите на храна и природните ресурси во нашата животна средина. Земјоделецот е суперхерој, а не некој што едвај заработува за живот“ – ова се зборовите на 16-годишниот Павел од Куманово.

Фармерот со плашт на грбот и со вила во раката, како на зајдисонце ги надгледува своите ниви со богат род од зеленчук и овошје бил земјоделецот Томе од кумановското село Доброшане, роднина на Павел каде неговите родители редовно купувале храна.

– Често го посетувавме на село кога бев мал. Тој макотрпно работи, а производите најчесто ги продава за многу ниски цени. Земјоделците се потценети во општеството. За да го изградам овој став ми помогна сликата што ја имам во главата за макотрпната и недоволно ценета работа на земјоделецот, кој својот живот го поминал во работата за да обезбеди здрава храна за луѓето – вели Павел

Заедно со уште 11-мина млади, Павел е дел од изложбата Future of Europe, што е поставена во East Gate Mall во Скопје, како дел од поголемиот проект „Европски младински цели“.

Со уметност се изразува најдобро. Од септемрви ќе учи во втора година во ДСУЛУД „Лазар Личеноски“ во Скопје.

– Најдобро се изразувам преку сликањето, кое што може да биде на традиционален начин или на компјутерски. Моментално работам на мојата втора самостојна изложба, која сакам да биде поуспешна од минатата и да остави подлабок впечаток на посетителите. Првата ја реализирав на отворено во Куманово, за втората уште не се знае – вели Павел.

Од европските младински цели тој ги избира менталното здравје и добросостојбата.

– Најдобро се чувствувам кога правилно размислувам и донесувам одлука за какво било прашање од секојдневниот живот. Кога јас, а и други мои врсници ќе наидеме на каква било препрека, секогаш треба да побараме помош од своите родители, повозрасни лица, а доколку е потребно и од медицинско лице. Секогаш треба да сме отворени, искрени и слободно да го кажеме тоа што го мислиме, но и да го прифатиме од друга страна она што е важно за да се изградиме во вистински личности – вели Милановски.