Да бидеме искрени, се одмеруваме од глава до пети кога сретнуваме некого за првпат или се гледаме со луѓето во различни средини и во различни функции, а облеката игра огромен удел во впечатокот што го оставаме и ни го оставаат другите луѓе. И тоа не е и не мора да биде плитко размислување. Тука нема да зборувам за тоа колку „скапо“ или „соодветно“ е некој облечен, туку за тоа како изборот на облека кажува многу за нас уште пред да отвориме уста, дури и кога не сме свесни за тоа.
Сите сме ја слушнале изреката дека „облеката не го прави човекот“ и добро знаеме што стои зад овие зборови. Но, денес секој наш избор и став јасно става до знаење кои сме ние – нашите потрошувачки навики поддржуваат не само компании и економии, туку и животни филозофии и ставови, особено во поглед на општествената одговорност и зачувувањето на животната средина. Она што го носиме, освен што го одразува нашиот стил, исто така покажува и кој е нашиот однос кон општеството и природата, како моќен гласник без зборови за нашите животни вредности. Во денешниот текст ќе зборувам за тоа како облеката навистина го прави човекот – го прави непогрешливо транспарентен за неговите избори.
Стилот како дел од индивидуалноста
Самиот збор „стил“ често може да биде погрешно сфатен. За некого има тесна конотација со модната индустрија, дизајнерски ревии и насловни страници на модни списанија, за други е силен израз на креативноста и индивидуалноста, за трети едноставна функционалност на живеењето… Да се има личен стил што соодветствува на вашиот „бренд“ и она што вие есенцијално сте, може да придонесе многу кон тоа другите да ве доживуваат како некој кој знае што прави и го прави она што го „проповеда“.
Што е личен стил? Дефиницијата за тоа е исто толку различна колку што е и личниот, индивидуален стил за секој од нас. Сите имаме свој личен стил и дискутабилно е дали е тој добар или лош. Облеката што ја носиме и начинот на кој ја носиме е силен одраз на нашата индивидуалност, карактер, расположение, став, енергија и многу повеќе.
Какво и да е вашето поимање за стилот, на некое базично ниво, сите ние ја сфаќаме моќта на облеката – знаеме дека е важно како сме облечени бидејќи тоа кажува многу за нас, додека истовремено имаме на ум дека облеката што ја носиме има практичен, психолошки, социјален, но и емоционален контекст.
Облеката испраќа моќна порака
Иако стилот навидум е многу поврзан со надворешното (облеката), во основа тој е длабоко внатрешен процес. Она што го носиме има моќ да го каже она што не можеме (и не секогаш и секаде треба) да го искажеме вербално, а истовремено позитивно влијае на начинот на кој се перцепираме самите себе. Личниот стил открива кои сме ние на начин што е исклучително уникатен за нас и нѐ охрабрува да бидеме најдобрата верзија на себе. Личниот стил е метод, техника која сме ја избрале лично ние за да можеме најдобро да се претставиме кои сме ние како личности.
И научните истражувања го поткрепуваат когнитивното влијание на тоа како се облекуваме. „Формалноста на облекувањето може да влијае не само на начинот на кој другите гледаат некого, туку и како луѓето се гледаат себе си, но може да влијае врз донесувањето одлуки на важи начини преку влијанието на начинот на кој го процесираме стилот“, стои во извештајот на The Association for Psychological Science.
Психијатарот Саманта Бордман за списанието Marie Claire истакна: „Кога носите нешто што прави да се чувствувате одлично, ефектите може да бидат суптилни – начинот на кој се вртите, вашите фацијални експресии – но тоа е важно. Вистинскиот избор на облека може да направи да се чувствувате посамоуверени баш кога тоа ви е најпотребно – аутфитот може да послужи како заштитен оклоп и како инспирација истовремено“.
Вашиот личен стил може да отиде чекор понатаму и подлабоко во покажувањето кои сте вие навистина кога ќе се земе предвид изборот на материјали и техники за изработка на облеката што ја носите – ако сте еколошки освестени, вашиот личен стил јасно ги пренесува вашите вредности кога носите облека направена од природни или рециклирани материјали, со одржливи техники и/или рачни доработки кои бараат традиционални вештини, облека од втора рака, винтиџ облека… Понекогаш самиот факт дека „рециклирате“ аутфити, односно ја носите облеката одново и одново и таа изгледа подеднакво добро како и кога сте ја купиле, покажува дека инвестирате во облека што е трајна, квалитетно изработена, облека за која добро се грижите и најважно – ја сакате.
Зошто секој избор е важен?
Кога сте свесни за вашиот личен стил, многу е лесно да одлучите што ќе се вклопи во вашиот плакар, а што нема, кога избирате ново парче облека, обувки или моден додадок. И не само тоа, кога купувате нешто за специјална прилика, понатаму ќе имате можност да го инкорпорирате тоа парче во вашата гардероба и да му најдете место, примена и значење во поширок контекст од „специјалниот настан“. Исто така, кога имате јасно изграден личен стил, многу полесно можете да воочите што ви недостига, што треба да биде заменето или надополнето. На тој начин нема да паднете во замката на безумното трошење или купување парчиња само затоа што се на попуст или ви се допаѓаат естетски, но не припаѓаат во вашата капсулна гардероба.
Облеката што ја имате не треба „чудесно“ да се појави во вашиот плакар. Треба да има свесност и причина зад тоа зошто сте го купиле/размениле/примиле на подарок парчето облека, обувки или моден додаток. Нештата кои ги поседувате, а тука спаѓаат и модните парчиња, треба да прават да се чувствувате убаво, исполнето и да сакате да се грижите за нив и да ви траат подолго.
Вашите модни избори се нераскинлив дел од вашите животни избори. Ако сакате вашиот личен стил да стане поодржлив, еколошки освестен и етички, поддржувајте брендови кои се однесуваат кон природата и своите вработени со почит и внимание. Свесното трошење е своевидна модна изјава кога носите облека на бренд што е општествено одговорен и ги поддржува каузите во кои верувате и вие лично.
На тој начин покажувате дека се грижите за облеката што ја имате. Кога ја одржувате конзистентноста на она што го поседувате/носите, останувате и доследни на пораката што сакате да ја испратите.
Како да станеш дел од промената?
Знам дека повеќето луѓе не се големи љубители на факти и статистики, но имајте на ум дека:
- Сега, на светско ниво, купуваме 60% повеќе облека отколку во 2000 година, но секое парче облека се носи двојно помалку време во споредба со порано.
- Од милијардите парчиња облека што се произведуваат секоја година (најголем дел од нив од брендовите за брза мода) повеќе од половина завршуваат на отпад, некои без воопшто да стигнат до потрошувачите.
- Во модната индустрија се вработени милиони луѓе, но само околу 2% од нив заработуваат пристојна плата со која можат да ги покријат основните трошоци за живот.
- Производството на текстил стана една од индустриите кои најмногу загадуваат и трошат енергија – одговорна е за речиси 1,2 милијарди тони CO2 годишно, што е повеќе од авионската и бродската индустрија.
Имајќи ги овие факти на ум, сфаќаме колку е потребно да вложиме заеднички напори за да го извршиме притисокот што е неопходен за промена. А секоја промена почнува од нас самите.
Кога 25% од луѓето ќе почнат да купуваат одржливо, преминуваме од специфична група во норма. И кога одржливата мода ќе стане нормата, „супернегативците“ од брзата мода веќе нема да можат да нѐ спречуваат во напорите да го смениме светот на подобро.
Како да почнеш? Најди нови начини да ја носиш облеката што веќе ја имаш и како одржливо да се грижиш за неа. Секогаш кога сакаш да купиш ново парче облека, посоветувај се со „пирамидата” на одржливоста. Гледана од долу нагоре, таа не учи: да го користиме она што го поседуваме (квалитетната и негувана облека трае подолго) и да го пренамениме кога веќе нема да го носиме (upcycle), да позајмиме, да размениме, да купиме од втора рака или винтиџ, да го направиме (сами или со помош) и на крај дури да купиме ново парче кое ќе биде етички и еколошки произведено и одржливо.
За крај, ве повикувам заедно со мене и тимот на Fashion Revolution да ни се приклучите на ветувањето дека нема да купуваме нова облека во период од 90 дена!
View this post on Instagram
Текст: Александра Спасеска
Илустрација: Моника Стојановска